Bosch Jaar 2016 – De Goochelaar (Jheronimus Bosch)
Deze week start het Jeroen Bosch jaar in mijn thuisstad ‘s-Hertogenbosch (ook wel Den Bosch genoemd). Geheel 2016 staat ‘s-Hertogenbosch in het teken van de vijfhonderdste sterfdag van Jheronimus Bosch (1450-1516).
Een jaar waarin veel culturele, wetenschappelijke en artistieke activiteiten georganiseerd worden rondom de herdenking van deze sterfdag van één van Nederlands meest invloedrijke meesters. Daarnaast komen er speciaal voor deze gelegenheid enkele originele werken vanuit onder meer het Museo Nacional del Prado (Madrid), Het Louvre (Parijs) en de National Gallery of Art (Washington) naar het Noordbrabants Museum toe voor een bijzondere expositie.
Wat heeft dit met goochelen te maken Dave? Meer dan je zult denken in ieder geval.
De Goochelaar (Jheronimus Bosch)
Jheronimus (Jeroen) Bosch wordt in de middeleeuwen geboren en getogen in de stad ‘s-Hertogenbosch. Hier groeit hij eveneens op en heeft ook zijn atelier in de Bossche stad. Wat hem uniek maakt zijn zijn werken die anders dan andere werken uit deze tijd zijn en veelal mystieke, fantasievolle en vol met raadsels zittende werken.
Dit maakt dat zijn werken nog steeds gewild zijn en in veel toonaangevende musea over de gehele wereld hangen.
Balletje/Balletje
Een van zijn beroemde werken is De Goochelaar, een schilderij dat omstreeks 1502 door Jheronimus Bosch geschilderd werd en momenteel te bewonderen is in Parijs in het Musée Municipal (St. Germain-en-Laye).
Dit schilderij stelt een van de allereerste goocheltrucs voor die er was (en vermoedelijk ook een van de oudste aangezien er in Egyptische graftomben en piramides afbeeldingen van zijn gevonden) namelijk het spel balletje, balletje welke door een goochelaar wordt gedaan. Deze goochelaar vertoont deze truc met twee bekers en zijn goochelstok.
Het publiek bestaat uit 9 volwassenen en een kind die naar de goochelaar kijken en verbaasd en verwonderd worden door deze goochelaar. Het hoofdthema van dit schilderij is dan ook goedgelovigheid, een reden waarom wij als goochelaars mensen kunnen verwonderen.
Daarnaast laat het schilderij zien dat er een persoon die zich laat verbazen door de goochelaar ondertussen wordt bestolen van zijn beurs/portemonnee. In het Frans heet dit schilderij L’Escamoteur, wat zowel goochelaar als zakkenroller betekent.
Je ziet dat in de Middeleeuwen al gesproken werd over goochelaars en met dit werk van Jheronimus Bosch een mooie beeltenis bestaat waarin het werk van een goochelaar vertoond wordt. In die tijd waren goochelaars veel aan het werk op kermissen en in circussen. In onze tijd is dat voornamelijk op beurzen, feesten, bruiloften en andere locaties.